حقوق سهامدار

هر فردی با خرید یک یا چند سهم از سهام یک شرکت سهامی دارای حقوقی می شود ، که تا زمان داشتن آن سهام ، امکان نقض آن حقوق وجود ندارد. سهامدار به خاطر مالکیت سهم دارای حقوق متعددی خواهد بود.به طور کلی این حقوق به دو دسته تقسیم می شود:

 1-  حقوق مالی 

2-  حقوق غیر مالی

حقوق مالی :

حق سهیم شدن درسود

حق سهیم شدن در دارائی شرکت

حق تقدم در خرید

حقوق غیر مالی :

حق رای

حق انتقال سهام

حق اطلاع

حق سهیم شدن در سود شرکت:

سهیم شدن در سود هر شرکت از اهداف اصلی یک سرمایه گذاری است.میزان سود هر سهامدار در مجمع عمومی عادی سالانه شرکت تعیین می شود.منظور از سود، سود قابل تقسیم است که شامل موارد زیر می شود:سود خالص سال مالی شرکت منهای زیان های سال های مالی قبل و اندوخته قانونی و سایر اندوخته های اختیاری سود قابل تقسیم سال های قبل که تقسیم نشده است نحوه پرداخت سود قابل تقسیم را نیز، مجمع عمومی تعیین می کند. اگر مجمع عمومی در این خصوص، تصمیمی نگرفته باشد،هیات مدیره شرکت نحوه پرداخت را تعیین  خواهد کرد.ولی در هر حال پرداخت سود به صاحبان سهام باید ظرف هشت ماه پس از تصمیم مجمع عمومی راجع به تقسیم سود انجام شود.

حق تقدم در خرید سهام جدید شرکت:

از آنجا که سهامداران یک شرکت خواهان حفظ حقوق و موقعیت خود در شرکت هستند، انتظار دارند در هنگام افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید از سوی شرکت،نسبت به سایر خریداران اولویت داشته باشند. به همین دلیل، ابتدا شرکت به سهامداران قبلی خود پیشنهاد فروش سهام می کند. آنها نیز در استفاده و یا صرف نظر کردن از این حق ،مختارند.اما از آنجا که قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت، با قیمت بازار سهام متفاوت است، سهامداران معمولا ازاین حق استفاده می کنند.

حق رای :

حق رای سهامدار نسبی است و هر کسی تعداد سهام بیشتر داشته باشد، حق رای بیشتری نیز خواهد داشت.حقرای سهامدار می تواند از طریق وکالت نیز اعمال شود بدیهی ترین حقی که سهامدار در شرکت دارد، حق رای است. سهامدار با استفاده از حق رای خود در مجامع عمومی، در امور شرکت،همچون انتخاب اعضاء هیات مدیره و بازرسان شرکت،تغییرات سرمایه،تقسیم سود،تغییرات اساسنامه،انحلال شرکت و سایر موارد،مشارکت می کند. .حق رای به دو صورت ساده و تجمعی اعمال می شود.در حق رای ساده هر سهم یک رای دارد.در این نوع رای گیری،سهامداران اقلیت نمی توانند حتی یک عضو هیات مدیره را انتخاب کنند و کلیه اعضای هیات مدیره را سهامداران اکثریت بر می گزینند.برای حل این معضل از روش حق رای تجمعی استفاده می شود.در این نوع رای گیری،تعداد آرای هر رای دهنده در تعداد مدیرانی که باید انتخاب شوند،ضرب شده و حق رای برای هر رای دهنده،برابر با حاصل ضرب مذکور خواهد بود، در نتیجه رای دهنده می تواند رای خود را به یک نفر بدهد یا آن را بین چند نفر تقسیم کند.بدین ترتیب سهامداران اقلیت نیز می توانند در چنین هیات مدیره ای تاثیر گذار باشند و نماینده ای در هیات مدیره داشته باشند.

حق انتقال سهام:

هر سهامداری،حق انتقال سهام خود را به دیگری دارد.انتقال سهام با نام از طریق امضای دفتر ثبت سهام شرکت از سوی سهامدار یا نماینده قانونی وی انجام می شود.انتقال سهام از یک سهامدار به فرد دیگر در شرکت های سهامی عام،نیازی به موافقت هیات مدیره یا مجمع عمومی ندارد.

حق اطلاع:

حق اطلاع سهامدار از وضعیت شرکت، وسیله ای برای اجرای درست حق رای است. هر سهامدار می تواند از پانزده روز قبل از انعقاد مجمع عمومی در مرکز شرکت،به صورتحساب ها مراجعه کند و از ترازنامه و حساب سود و زیان و گزارش عملیات مدیران و گزارش بازرسان رونوشت بگیرد.همچنین با توجه به اینکه اساسنامه نوعی قرارداد بین موسسین و سهامداران است، هریک حق دارند نسخه ای از اساسنامه را دریافت نمایند.در برخی مواقع شرکت ها از طریق پست یا انتشار اطلاعیه یادعوت نامه در روزنامه های کثیرالانتشار، از سهامداران خود برای تشکیل مجامع عمومی عادی دعوت به عمل می آورند.

اما سهامدار نیز یک تعهد در قبال شرکت سهامی خود دارد و آن هم پرداخت مبلغ سهم است.اگر به تعهد خود عمل کند، به عنوان صاحب سهم تعهد دیگری ندارد.سهامدارهیچگونه تعهد شخصی نسبت به طلبکاران شرکت ندارد و اگر شرکت بنا به دلایلی قادر به پرداخت دیون خود نباشد، نمی توان به سهامداران رجوع کرد. همچنین تعهد سهامداران همان است که قبول کرده اند و نمی توان با تغییر اساسنامه تعهد جدیدی بر عهده آنان گذاشت یا تعهدات فعلی آنان را افزایش داد. در این زمینه قانون نیز به صراحت عنوان کرده است که هیچ مجمع عمومی نمی تواند تابعیت شرکت را تغییر دهد و یا هیچ اکثریتی نمی تواند بر تعهدات صاحبان سهم بیفزاید.

نکات قابل توجه سهامداران

 برنامه ریزی بلندمدت تنش های ناشی از کاهش ارزش سرمایه در کوتاه مدت را نخواهد داشت و فرد سرمایه گذار با آسودگی منتظر آینده خواهد ماند و در مقاطع کوتاه مدت ضرورتی برای نقد کردن سرمایه خود نمی بیند. 

 ممکن است  قیمت سهم خریداری شده افت کند و یا ازارزش آن کاسته شود.بنابراین اگر فرد سرمایه گذار کوتاه مدت برنامه ریزی کرده باشد ممکن است در چنین شرایطی منجربه خروج از بازار شود و این یعنی بدترین ضربه به بازار بورس و حتی خود شخص چه از نظر مسائل مالی و چه از نظرروانی، در این شرایط فرد سرمایه گذار به دلیل اثرات مخرب روانی ، تصمیماتی عجولانه و نادرست خواهد گرفت و نهایتا نتیجه مطلوبی به همراه نخواهد داشت.

  در بین شرکت هایى که در کوتاه مدت بازدهى خوبى دارند قطعاً شرکت هاى با ارزشى نیز وجود دارد که در هر صورت انتخاب آنها براى بلند مدت نیز سودآور است.

 وقتی تصمیم بلندمدت اتخاذ می شود، سهام با ارزش افزوده مناسبی که در گذشته کسب کرده اند انتخاب می شود و معمولا تغییرات احتمالی و موقتی در بورس بر اینگونه شرکت ها اثر مخربی نخواهد داشت و به راحتی آسیب پذیر نیستند و دربلندمدت مجددا شرایط بهبود را حتی اگر صدمه دیده باشند خواهیم دید.

 وقتی شرکت هایی با دید بلندمدت انتخاب می کنید یعنی قبول دارید که تصمیم دیگری برای پولتان ندارید.حال شرایط فراهم می شود که در میان مدت و یا کوتاه مدت می توانید با سود مناسبی از بازار خارج شوید و با آرامش خاطر اقدام به فروش می کنید.بنابراین می توان برنامه ریزی درازمدت داشت و با اطمینان خاطر و ریسک کمتر حتی در کوتاه مدت ازبازار خارج شد.

در هر خرید و فروشی مبلغی به عنوان مالیات،سازمان و کارگزار( در ایران 2 درصد) کسر می شود، اگر فکر می کنیدبرنامه ریزی کوتاه مدت سود بیشتری دارد می توانید تعداد معاملات و درصدهای پرداختی را جمع بزنید و با شرایط نگهداشتن سهمی در بلندمدت مقایسه کنید.البته در کوتاه مدت درگیری های روزانه بیشتر است، ریسک های خاص خود را دارد وآرامش در این شرایط کمتر است

جهت گیرى بازار به سمت سرمایه هاى کوتاه مدت سبب مى شود تا توجه به شرکت هاى معتبر که پشتوانه مالى قابل قبولى دارند کمتر شود و شرکت هایى که حرفى براى گفتن ندارند به صورت مقطعى سودى حاصل کنند و بزرگ جلوه داده شوند و از طرفى شرکت هاى معتبر علاوه بر اینکه مجبور مى شوند وقت و سرمایه بیشترى براى حمایت در این بازار قراردهند و از هدف اصلى خود یعنى تامین نیازهاى مردم در بازار کالا و خدمات دور شوند و در نتیجه به صورت ناخواسته سهام شان ارزش واقعى خود را از دست دهد و نهایتاً به دلیل جذب نقدینگى در بازار بورس، بازارهاى دیگر نیز تحت تاثیر قرار گرفته و اینگونه شرکت ها دو بازار خود را از دست مى دهند و مدیریت دو بازار اصولاً کارى است بسیار مشکل وجهت هاى بازار در هر یک از این دو بر دیگرى تاثیر گذار است .

 سرمایه‌گذاری با دیدگاه طولانی مدت که وجوه جاری خود را صرف خریدسهام کرده و در طولانی‌ترین زمان ممکن به انتظار بازده می‌نشیند، نفع بسیار می‌برند و این یک قانون است.

‌  باید اهداف موردنظر خودرادرسرمایه‌گذاری مشخص نمایید. این اهداف شامل ریسک و بازده مورد قبول شما، مدت زمان مورد نظر، بودجه و نوع بازده مورد نظرتان  و موارد دیگر می‌گردد. انتخاب شما از سهام بستگی مستقیم به اهداف شما دارد. بسیاری از سهام دارای ریسک‌های بالایی هستند و به همین خاطر سود پیشنهادی آنها بسیار بالاست و در مقابل بسیاری از سهام از حالت پایدارتری برخوردار بوده و سود پیشنهادی پایین‌تری دارند.

تابلوی قیمتها

تابلوی قیمتها تمامی معاملات را در معرض دید  و آگاهی وقضاوت عموم می گذارد.در پایان هر روز  این اطلاعات برای درج در روزنامه های رسمی کشور ، به دفتر آنها ارسال می شود تابلوی قیمتها در تالار بورس زینت بخش دیوار شده است تا خریداران بدانند ، مجموعه سهام در هر لحظه از نظر قیمت وتعداد سهام قابل عرضه یا مورد تقاضا در چه وضعیتی قرار دارند.

فهرست رسمی بورس

در بورس اوراق بهادار تنها اوراقی قابل معامله هستند که  نام آنها در فهرست رسمی بورس درج شده باشد.سهام هر شرکت  ابتدا باید مورد تایید سازمان بورس  باشد تا بتواند در تالار بورس مورد معامله قرار گیرد و این ظوابط هم جهت اطمینان بیشتر خریدار به وضعیت شرکت در بلندمدت است.

مولفه های اصلی

تالار بورس

فهرست رسمی بورس

تابلوی قیمتها

تالار بورس

معاملات بورس تا چند سال پیش دریک تالار همان تالار اصلی بود انجام می شد ولی به دلیل حجم  بالای شرکت های خواستار پذیرش از چندی پیش تالار فرعی افتتاح گشت تالار بورس شامل سه مرحله و طبقه می باشد.هر بخش از تالارها دارای قوانین و مشخصات تدوین شده ای است که شرکت ها باداشتن شرایط و رعایت قوانین به هر تالار وارد  می شوند.خرید و فروش اوراق بهادار ثبت شده در بورس در تالار بورس انجام میشود خرید و فروش در ساعات مشخصی9  الی  12:30 صورت میگیرد.امکانات مورد نیاز نیز در این تالار از قبیل تلفن و کامپیوتر و میز برای  کارگزاران آماده شده است. لازم به ذکر فرق هایی بین دو تالار وجود دارد.

تالار بورس شامل سه تابلو می باشد

1- تابلو اول تالار اصلی

2- تابلودوم تالار اصلی

 3-  تابلو تالار فرعی

.در تالار فرعی شرکتها پذیرش مشروط می شوند تا بتوانند  شرایط مورد نظر را کسب کنند و به تالار اصلی وارد شوند .در  تالارفرعی نوسان قیمتها کمتر از 100 تومان اجازه داده می شود ولی در تالار  اصلی معامله چنین سهامی اجازه  داده  نمی شود.